چند دقیقه قدم زدن در مركز تبریز و سرك كشیدن به كوچههای كمعرض و طولانی مركز شهر كافی است تا هر رهگذری از خطرات بافت فرسوده این منطقه و وجود خانههای قدیمی و متعدد در این منطقه احساس خطر كند.
به گزارش صنعتیمیز ، نگرانی از ریزش ناگهانی دیوار خانههایی كه چند دهه از احداث آنها میگذرد نه تنها صاحبان خانه را بلکه رهگذران را تهدید میکند. بسیاری از بناهای قدیمی این منطقه موروثی بوده و در گیر ودار انحصار ورثه فعلا بدون استفاده رها شده و كسی داخل آنها سكونت نمیكند. از سوی دیگر خرابی و شكافهای كوچك و بزرگی که در دیواره این خانهها ایجاد شده مسیری برای رفتوآمد حیوانات ولگرد و تجمع معتادان و بزهكاران فراهم کرده است. این تعداد خانههای قدیمی موجب شده تا تبریز از بافت فرسوده وسیعی برخوردار باشد. از چند سال گذشته مسئولان شهری برای بازسازی بافت فرسوده شهری كمر همت بستهاند و با وجود اقدامات گستردهای كه برای بازسازی بافت فرسوده در مركز تبریز انجام شده، همچنان بناهای متعددی باقی ماندهاند كه باید بهصورت موردی اقدامات ایمنی و حصاركشی برای آنها انجام شود. حفظ جان شهروندان و رهگذرانی كه هر روز از كنار این خانهها عبور میكنند وظیفه مسئولان شهری است.
بناهای قدیمی رها شده در محدوده بازار تبریز
یكی از تجار تبریزی که هر روز برای رسیدن به محل کار از مسیر این خانههای قدیمی میگذرد به همشهری میگوید: بارها اتفاق افتاده که بخشی از دیوار این خانهها ناگهان فرو ریخته و عابرانی را که از کنار آنها میگذرند وحشتزده کرده است. به گفته «یعقوب رضاپور» دیوار كاهگلی برخی خانهها بسیار متزلزل است و هر روز امكان وقوع حادثهای در كنار آنها وجود دارد.
وی ادامه میدهد: به خاطر محدودیت جای پارك در منطقه بازار تبریز، خودروها در كنار دیوار این خانهها توقف میكنند و اگر روزی این دیوارها ریزش كند، معلوم نیست چه خساراتی به بار خواهد آمد. وی میافزاید: این خانههای قدیمی به لحاظ تاریخی ارزش چندانی ندارند و یك بنای معمولی هستند كه از سوی وراث برای انبارداری اجاره داده شده و چند نفر از كسبه بازار از اتاقهای خالی آن برای نگهداری اجناس استفاده میكنند.
وی یادآور میشود: اجناسی كه در این خانهها انبار میشوند محصولات بهداشتی و شویندههایی هستند كه بیشتر آنها به خاطر وجود حیوانات موذی مانند موش و پراکنده شدن فضولات این حیوان آلوده میشوند.ضروری است كه مسئولان نظارت جدیتری در این زمینه داشته باشند.
خانه قدیمی یا سرویس بهداشتی
یكی دیگر از شهروندان تبریزی ساكن راسته كوچه از وجود یك بنای قدیمی حصاركشی نشده در این كوچه گلهمند است و به همشهری میگوید: این خانه قدیمی كه ۸۰درصد آن از بین رفته بهعنوان سرویس بهداشتی باربران و برخی شهروندان مورد استفاده قرار میگیرد و بوی نامطبوعی از این محل استشمام میشود كه آزار دهنده است.
به گفته «محمد یاوری» تاكنون اقداماتی از سوی معتمدان محل و كسبه برای حصاركشی و مرمت موقت دیوارهای ورودی این خانه انجام شده، اما هر بار با ریزش بخشی دیگر از دیوارها اتفاقات ناخواسته در آن تكرار میشود.
وی نفوذ موش و حشرات موذی از درون این مخروبهها به منازل اطراف را معضل دیگری عنوان و تأكید میكند: وضعیت بهداشتی اطراف این خانهها بهخصوص در ایام تابستان قابل تحمل نیست. زمانی كه به مسئولان شهری شكایت میشود پاسخ آنان تنها یك كلمه است: «تعداد این خانهها زیاد است و به علت تاریخی بودن نمیشود آنها را تخریب كرد.»
این شهروند تبریزی تصریح میكند: مالكان این خانه اعلام كردهاند كه آماده تخریب و احداث آپارتمان هستند، اما گویا محدودیتهای زیادی برای این اقدام وجود دارد و آنان نمیتوانند این خانهها را همانند دیگر خانههای تبریز به سادگی تخریب و بازسازی كنند.
خانههای فرسوده منطقه ۸ تبریز
شهردار منطقه فرهنگی تاریخی ۸ تبریز در گفتوگو با همشهری میگوید: محلات تاریخی و قدیمی چون راسته كوچه، چارمنار، سنجران، میارمیار، ایچری ارمنستان (ارمنستان داخلی) در محدوده منطقه ۸ تبریز واقع شدهاند که علاوه بر خانههای تاریخی در این منطقه، تعدادی از واحدهای مسكونی فرسوده و خطرساز نیز در آن وجود دارد كه شناسایی آنها و اقدام برای ایمنسازی این خانهها از وظایف شهرداری تبریز است.
«محبوب تیزپاز» با اشاره به روند تملك و احیای خانههای تاریخی و قدیمی در این منطقه میگوید: برای حفظ و احیای خانههای تاریخی از جمله خانه كلكتهچی تبریز واقع در بنبست كلكتهچی این منطقه اقداماتی آغاز شده و پس از تملك این خانه مرمت آن نیز در حال انجام است.
تیزپاز میافزاید: خانه نیكدل نیز یكی دیگر از خانههای قدیمی است كه تملك شده و در دست مرمت و بازسازی است.
وی میافزاید: در صورت فراهم شدن زمینههای لازم حدود ۴ خانه قدیمی دیگر نیز تملك و مرمت میشوند.
ضرورت اطلاعرسانی شهروندان
تیزپاز عنوان میكند: باتوجه به فرسوده بودن بافت منطقه ۸ تبریز تعدادی از خانههای قدیمی نیز در محدوده بازار تبریز وجود دارند كه تملك نشدهاند و به دلیل فرسودگی زیاد، احتمال ریزش و بروز خطر وجود دارد. وی اعلام میکند: در صورت اطلاعرسانی شهروندان از خانههای خطرساز این منطقه، حصاركشی اطراف این خانهها از سوی شهرداری انجام میشود.
میراث فرهنگی بودجه كافی ندارد
مدیركل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی آذربایجان شرقی از وجود بیش از ۴۷۰ خانه و بنای تاریخی در تبریز خبر میدهد و میگوید: این خانهها بهعنوان سرمایههای تاریخی و فرهنگی تبریز محسوب شده و مسئولان میراث فرهنگی بر حفظ و بهسازی این خانهها تأكید دارند.
«مرتضی آبدار» ادامه میدهد: كارشناسان میراث فرهنگی خانههای تاریخی را شناسایی كرده و برای بازسازی آنها برنامهریزی میكنند، اما در این میان مشكل كمبود منابع مالی مانع بازسازی همه این خانههاست.
وی تأكید میكند: حمایت از تغییر كاربری این خانهها و تبدیل آنها به هتل یا رستورانهای سنتی یا مجموعههایی از این دست صورت میگیرد و مالكان این خانهها یا سایر شهروندان در این مورد میتوانند سرمایهگذاری كرده و مورد حمایت قرار گیرند.