در ماه های اخیر شهروندان تبریزی تعداد بیشتری از کودکان کار را در خیابانها و معابر شهر مشاهده می کنند .پسربچه کوچکی که پشت چراغ قرمز، گل میفروشد نمونهای از کودکان کار در تبریز است که به جای رفتن به مدرسه مانند کودکان هم سن و سال خود، مجبور است کار کند چراکه این کودکان نان آور خانهشان هستند. با این وجود مشکل فقط کار کردن کودکان نیست. چراکه آسیبهایی که در جامعه پیش روی کودکان وجود دارد به حدی زیاد است که بدون حضور سرپرست و والدینی دلسوز امکان مصون ماندن از انها وجود ندارد. کودکان بیسرپرست و یا بدسرپرستی که مجبور هستند برای گذران زندگی کار کنند از تمام امکانات عادی زندگی محروم می شوند. بیتردید، بیتوجهی مردم و مسئولان به کودکان کار و خیابانی منجربه بروز معضلات اجتماعی خواهد شد که اثرات جبران ناپذیری به بار خواهد آورد. در سالهای اخیر در آذربایجان شرقی از سوی مسئولان اقداماتی برای ساماندهی آسیبهای اجتماعی به ویژه در زمینه کودکان بیسرپرست صورت گرفته و مردم نیز در کنار مسئولان این آسیبهای اجتماعی را مدیریت می کنند. هرچند که با وجود اقدامات انجام شده میزان آسیبها گاه به حدی است که نیاز به فعالیت بیشتر و منسجم تری احساس می شود.
حمایت معنوی خیرین از کودکان بدسرپرست
عضو هیئت مدیره یکی از خانه های کودک تبریز می گوید: این خانه در قالب سازمان های مردم نهاد از استانداری آذربایجان شرقی مجوز دریافت کرده و در سالهای اخیر توانسته فعالیتهایی در زمینه سر و سامان دادن به وضعیت کودکان محروم منطقه انجام دهد. کودکانی که دچار آسیبهای اجتماعی در درون خانواده شده اند به این خانه پناه می آورند و با شرکت دربرنامه های مختلف می توانند ، حداقل در ساعاتی از روز از آسیبهایی که آنان رادر درون خانه ها نیز تهدید می کنند رهایی پیدا کنند.کودکانی که از وجود والدینی معتاد یا بداخلاق رنج می برند در این خانه مورد حمایت معنوی قرار می گیرند.
این بانوی خیر فرهنگی که مایل به اعلام نامش نیست ادامه می دهد: این انجمن با حضور ۵ نفر هیئت مدیره و ۸۰ عضو فعال است و محل اداره خانه نیز از کمکهای اعضاء و خیرین و حق عضویتهای اداره می شود که اعضای فرهنگی پرداخت می کنند.
وی خاطر نشان می کند: اصلی ترین مشکل این خانه کودک که در محرومترین منطقه تبریز تاسیس شده ، تامین مکان مورد نیاز برای ادامه فعالیتها است و اعضای هیئت مدیره تاکید دارند که با پرداخت کمکهای موردی به کودکان تکدی گری را در آنان تقویت نکنند بلکه با ارائه آموزشهای فرهنگی و آموزشی لازم آنان را به افرادی موثر و فعال در جامعه مبدل کنند.
وی یادآور می شود: از خیرین تقاضا داریم تا با تامین محلی مناسب یا زمینی برای احداث خانه کودک در این منطقه محروم ، به یاری کودکان محروم منطقه بشتابند.
عضو هیئت مدیره این خانه کودک تاکید می کند: خانه فعلی اجاره ای بوده و از نظر سازه ای قدیمی و لرزان است و ممکن است با یک زلزله خفیف تخریب شود. و باید به محلی مناسب در همین منطقه نقل مکان شود چرا که کودکان محروم این منطقه با این خانه و فعالبتهای خیریه آن خو گرفته اند.
حرکت رو به رشد ساماندهی کودکان بدسرپرست و بیسرپرست
مدیر کل بهزیستی آذربایجان شرقی بیان می کند: طبق قانون حمایت از کودکان بدسرپرست و بیسرپرست، مسئولیت این کودکان برعهده سازمان بهزیستی است. در حال حاضر هزار و ۶۷۰ کودک بدسرپرست و بیسرپرست تحت سرپرستی اداره کل بهزیستی استان است که تمام این کودکان به حکم قضایی پذیرش شدهاند. با رویکرد خانواده محور اداره کل بهزیستی سعی کردهایم کودکان را به محیط خانواده برگردانیم.
محسن ارشد زاده اظهار می کند: با فعالیت مشاوران و رفع مشکلات خانواده ها توانسته ایم هزار و ۳۷۰ نفر از این کودکان را به خانوادههایشان برگردانیم تا در کانون گرم خانواده رشد پیدا کنند.
ضرورت اقدامات ریشه ای در کاهش کودکان کار و بی سرپرست
مدیر کل بهزیستی آذربایجان شرقی در تشریح وضعیت اقدامات انجام شده در زمینه آسیبهای اجتماعی مهم در استان می گوید: در طرح تقسیم کار ملی مسئولیتهایی به اداره کل بهزیستی استان محول شده که از آن جمله می توان توانمندسازی زنان سرپرست خانوار و حمایت از کودکان کار و بی سرپرست یا بدسرپرست اشاره کرد.
وی می گوید: تفاهم نامهای به منظور کنترل و کاهش تعداد طلاق با دادگستری صورت گرفته و تمام زوجینی که برای طلاق به دادگاه خانواده مراجعه می کنند قبل از اینکه پرونده قضایی تشکیل شود، از سوی دادگستری ارزیابی میشوند و سپس به مراکز مشاوره و اورژانش اجتماعی بهزیستی ارجاع داده می شوند.
وی ادامه می دهد: متاسفانه در طلاقهای توافقی نتایج مطلوبی حاصل نشده و نتیجه این طلاقها کودکان بی سرپرست یا بد سرپرستی هستند که به معضلات جامعه افزوده اند.
وی باتاکید بر حرکت ریشه ای در زمینه کاهش آسیبهای اجتماعی مانند کودکان کار ادامه می دهد: سازش و کاهش طلاق در اولویت قرار دارد و بر همین اساس مداخلات بهزیستی در اختلاف میان زوجین تا ۲۰ درصد منجربه سازش، بین زوجین شده است. در این زمینه بیش از ۵۰ هزار جلسه مشاوره برگزار شده که حدود ۱۰ هزار زوج متقاضی طلاق از خدمات مشاوره استفاده کردهاند.
اورژانس اجتماعی در خدمت کودکان کار
به گفته ارشد زاده ، اورژانس اجتماعی در ۵ شهرستان تبریز، مراغه، مرند، میانه و بستانآباد در زمینه آسیبهای اجتماعی مانند دختران فراری، مرکز بازپروری زنان آسیبدیده اجتماعی و کودکان کار و خیابانی فعال است.
مدیر کل بهزیستی آذربایجان شرقی اعلام می کند :به منظور حمایت از کودکان مناطق با درآمد پایین و برای اینکه این کودکان بتواند در محیطهای آموزشی و مهدهای کودک حضور داشته باشند در روستاهای استان برای ۱۵ هزار کودک زیر ۶ سال به منظور پیشگیری از سوء تغذیه و کمک به رشد کودکان به مدت ۶ ماه یک وعده غذای گرم به صورت رایگان تهیه شده است.
مدیر کل بهزیستی آذربایجان شرقی تاکید می کند: مبلغ ۲۷۰ هزار تومان به منظور مستمری و امداد ماهانه به خانواده های این کودکان پرداخت میشود که ۵ برابر مستمری مددجویان عادی است. چراکه فقر اصلی ترین مشکل این خانواده ها است.
وی اذعان می کند: تلاش می شود این مبلغ در سال جاری افزایش یابد. در حال حاضر در استان ۳۰۰ نفر در خانه کودکان بدسرپرست و بیسرپرست نگهداری میشود که این مکان کاملا به وسیله افراد خیر مدیریت میشود. بیش از ۲۰ درصد هزینهها یارانه دولت است و نزدیک به ۷۰ درصد هزینهها از سوی خیران استان تامین میشود. در حال حاضر این کودکان در این خانهها با امکانات رفاهی کامل زندگی میکنند و به مدرسه میرونند.