فرش تبریز با قدمتی به بلندای تاریخ ایران زمین در گذ زمان و در اوج رونق و رکود توانسته است هویت خود را حفظ کند امااین روزها این صنعت با تنی دردمند پا برجا بوده و در حجره های بازار تبریز به رهگذران لبخند می زند و صورتش را با سیلی سرخ نگه می دارد.

به گزارش صنعتیمیز ، قدم زدن در بازار تاریخی تبریز به خصوص سرای مسحور کننده مظفریه تبریز در کنار زیبایئهای معماری  این بازار همراه  با مشاهده فرشهای رنگارنگ منقوش به جلوه های منحصربه فرد جذابیت خاصی دارد و یک نمایشگاه زنده و پویا از هنر و معماری را تقدیم بازدید کنند هایش می کند.

بازار فرش تبریز اما  این روزها حال و روز خوشی ندارد و سایه رکود بر این بازار بیش از گذشته سنگینی می کند و فرش فروشان و بافندگان همچنان با سیلی صورت خود را سرخ نگه می دارند و در انتظار قدوم مشتریان و بازدید کنندگان حجره خود و بازار را آب و جارو کرده و فرشهای نقش در نقش را در معرض دید مشتریان پهن می کنند.

فرش تبریز و توجه به آن می تواند یکی از مصادیق اقتصاد مقاومتی و تحقق عمل در این حوزه باشد چرا که حوزه فرش امتیازات خاصی دارد که می تواند به صورت عینی و عملی اقتصاد مقاومتی را در یک بازده زمانی یک ساله محقق کرده و از حجم مشکلات بیکاران این بخش و بخشهای وابسته بکاهد چرا که صنعت فرش دستباف صنعتی گسترده و دارای زیر شاخه های بسیاری است.

از فرش دستباف تبریز حدود ۳۰ شغل دیگر از جمله بافندگی، فروشندگی مواد اولیه فرش، تولیدکننده، رنگرز فرش، پرداخت فرش، روفه گری، استاد طراحی و استاد نقاشی فرش ایجاد می شود.

“اسماعیل چمنی” ، رییس اتحادیه قالیبافان تبریز همواره از بی توجهی مسئولان امر به حوزه فرش دستباف گله مند بوده و معتقد است که فرش دستبافت و صنایع دستی به دلیل ایجاد بیشترین میزان اشتغال در کشور باید در صدر سیاستهای اقتصاد مقاومتی قرار گیرد.
بر اساس آمار این فعال حوزه فرش حدود ۵۰۰ هزار نفر در استان  این حوزه ارتزاق  می کنند آماری که با میزان بیمه شده های فرش باف در تبریز و استان تفاوت بسیار زیادی حدود یک دهم دارد و تعداد بیمه شده های این صنعت در استان بسیار کمتر از این تعداد است.

وی معتقد است که  حدود ۲۰۰ هزار نفر نیز بصورت مستقیم و غیرمستقیم فعالیت می کنند ولی با این همه این صنعت و هنر در کشور مورد کم توجهی واقع می شود.
بنا بر محاسبه  این عضو شورای اسلامی شهر تبریز هزینه های ایجاد شغل در کشور فرش دستبافت کم هزینه ترین شغل  در کشور محسوب می شود که شاید برای اشتغال در صنایع مشابه ۲۰ برابر هزینه نیاز باشد اما در فرش دستبافت با حداقل هزینه اشتغال ایجاد شده و با یک دار قالی در منزل مسکونی یک شغل ایجاد می گردد.

یکی از مسائل مورد اعتراض فعالان صنعت فرش تبریز و آذربایجان شرق قطع بیمه تامین اجتماعی با عنوان ساماندهی بیمه های قالی بافان است  و برخی از آنان معتقدند این امر به ناحق صورت گرفته است.

این امر از زمانی صورت گرفت که “رحیم اردلان ” مدیر کل وقت تامین اجتماعی در یک اقدام زمان بندی شده بیمه بخش بزرگی از قالی بافان استان را با عنوان بیمه های ناحق قطع نمود و پس از آن بازگشت بخشی از قالی بافان به جمع بیمه شده ها با مشکل و طی موانع متعدد روبرو شد.

البته در تبصره های بودجه دائمی شورای اسلامی شهر تبریز قانونی در جهت حمایت از تولید و اشتغال قالیبافان مصوب شده مبنی بر اینکه هر کس در تبریز عضو اتحادیه و تولیدکننده واقعی فرش دستبافت باشد اگر به شهرداری تا سقف ۱۰ میلیون تومان بدهی داشته باشد از قانون معافیت برخوردار خواهد شد.

احداث مجتمع فرهنگی، رفاهی و تجاری ویژه قالیبافان و تولیدکنندگان فرش دستبافت به همت شهرداری و شورای شهر با مشارکت اتحادیه فرش نیز از برنامه هایی است که وعده آن داده شده اما هنوز کلنگ آن نیز به زمین نخورده است.

اما در این سو و در بازار تو در توی فرش تبریز بازاریان و تجار فرش حرفهای دیگری دارند آنان ناامید از فروش فرش های گران قیمت خود گاه تا چند روز حجره خود را تعطیل نموده و یا ساعاتی محدود به فعالیت مشغول هستند به نحوی که در ساعات ۵ یا ۶ عصر اکثر حجره ها در بازار فرش فروشان تبریز تعطیل است.

“موسی شیخ زاده” از تجار کهنسال بازار تبریز است که اعتقاد دارد بهترین حمایت دولت از صنعت فرش دست کشیدن از این بازار حرفه ای و سپردن کار به دست خود تجار است  تا سیاستهای عرضه و تقاضا را تنظیم کرده و فرشهای مطلوب مشتری تولید کنند.

وی می گوید: اگر دولت بتواند در حوزه تجارت خارجی فرش تمهیداتی را فراهم کند بازار فرش داخلی رونق خاصی می گیرد چرا که در آنسوی مرزها مشتریان فرش ما زیاد هستند و حتی چینی ها که زمانی رقیب ما در بازارهای جهانی بودند اکنون مشتری فرش تبریز هستند.

این فعال حوزه فرش دستباف اضافه می کند: نیاز داخلی به فرشهای خاصی معطوف است و ما نیز می توانیم با دریافت نیاز بازار و کشش آن فرشهایی برای طبقه متوسط تولید کرده و برای طبقه مرفه نیز فرشهای دیگری تولید نمائیم و نظام عرضه و تقاضا را تنظیم کنیم.

وی تاکید می کند : دولت باید در راستای حمایت از فرش دستبافت تمام فعالان این حوزه از جمله بافنده تولیدکننده و فروشنده را بیمه کند تا شاید حمایتی از این صنعت شود ولی متاسفانه در زمینه بیمه کردن فروشندگان فرش بهانه هایی مانند قیمت بالای حجره ها را بیان می کنند و این در حالی است که  فروشندگان فرش محل دیگری برای فعالیت ندارند و بازار تاریخی تبریز نیز قابل قیمت گذاری نیست و به عبارت دیگر ما در داخل موزه ای گران قیمت اما با شکم خالی ایستاده ایم.

اما حکایت بافندگان فرش دستباف تبریز که اکنون برای امرار معاش خود به شغلهای دیگری مانند کارگر ساختمانی و یا دست فروشی و خرده دلالی و دستفروشی روی آورده اند نیز دردناک تر است  واین کارگران علاوه بر محرومیت از بیمه برای امرا معاش نیز با مشکل مواجه هستند.

“قادر حجتی” که در محله  محروم زور آباد تبریز در خانه ای اجاره ای ساکن است می گوید: در همان زمانی هم که فرش رونق داشت تجار حق و حقوق ما را به صورت کافی نمی دادند و حال که بازار با رکود مواجه است وضعیت بدتر شده است.

وی اما امیدوار به آینده فرش بوده  و می گوید: در کنار دار قالی و با صدای ضربه هایی که بر تن دار قالی وارد می شود بزرگ شده ام و با این موسیقی دلنواز آرامش می یابم و اجازه نمی دهیم این هنر سینه به سینه فراموش شود.

فرش تبریز آنقدر ریشه در خاک و هویت آذربایجان تنیده که با این شرایط اقتصادی و رکود فراموش شود و هرچند که  این صنعت امروز با سیلی صورت خود را سرخ نگه داشته اما اجازه نخواهد داد تا هویت منحصر به فردش که امروز با نامگذاری تبریز به عنوان پایتخت فرش جهانی جلوه ای دیگر یافته فراموش شود.