آذربایجان شرقی با داشتن بیش از ۶۵۰ معدن، یكی از استان‌های غنی كشور از نظر كانی‌های معدنی است. مواد معدنی گران بهایی چون طلا و مس در معادن این استان یافت می‌شود. با این حال بسیاری از معادن استان به دلیل ركود اقتصادی و نداشتن تجهیزات به‌روز و تکنولوژی‌های جدید تعطیل شده‌اند. برخی از معادن نیز به صورت نیمه فعال در حال فعالیت هستند. از سوی دیگر هزینه‌های سنگین استخراج كانی‌های معدنی و ریسك بالای سرمایه‌گذاری در معادن موجب شده تا بسیاری از فعالان بخش خصوصی استان تمایلی به سرمایه‌گذاری در بخش معدن نداشته باشند. برخی از معدن‌كاران استان نیز به دلیل مشكلات قانونی متعدد و نظارت‌هایی كه به اعتقاد آنان زمان بر و غیر‌كارشناسی است، فعالیت در بخش معدن را تعطیل كرده‌اند. در خصوص معادن استان با «نصیر نوری»، رئیس خانه معدن استان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم.

  • چند نوع مواد كانی از معادن استان استخراج می‌شود؟

از مجموع ۲۵۰ نوع كانی، ۵۲ نوع كانی معدنی در معادن استان موجود است. كانی‌هایی چون طلا، مس، دیاتومیت، باریت، سنگ‌های تزیینی، سنگ پوكه، گچ، انواع ماسه، خاك رس، عقیق، سنگ‌های نیمه قیمتی و غیره از معادن استان استخراج می‌شود .

  • چه تعداد از معادن استان فعال است؟

تكلیف خانه معدن این است كه معادن تعطیل شناسایی شده را پایش و دلایل تعطیلی آنها را بررسی و به فعالیت دوباره این معادن کمک كند. طبق بررسی‌ها، عملیات ۶۱ معدن در استان متوقف شده و از ۶۴۰ مجوز معدنی، ۲۹۴ معدن فعال شناخته شده است. البته از این تعداد معدن فعال توانستیم ۱۹۰ تعداد فرم پایش را دریافت كنیم.

  • برای اطلاع از وضعیت معادن تعطیل شده و فعال و مشكلات آنها چه اقداماتی انجام داده‌اید؟

با همكاری خانه معدن استان، سازمان نظام مهندسی و سازمان صنعت، معدن و تجارت استان برای آگاهی از وضعیت معادن طرح پایشی را اجرایی كردیم. در قالب این طرح، تعداد پروانه‌های بهره‌برداری و مجوز‌های برداشت معادن استان مشخص شدند و دبیرخانه این طرح در سازمان نظام مهندسی استان و نماینده خانه معدن نیز مستقر شد.

  • گفته می‌شود مشكلات اداری فراوانی برای اكتشاف معدن در استان وجود دارد. لطفاً سیر مراحل قانونی و اداری كشف معدن را توضیح دهید.

طبق طرح پایش، هر مسئول فنی اكتشاف قبل از مراجعه به سازمان صنعت، معدن و تجارت باید به این دبیرخانه مراجعه كند.
فرم پایش را باید پر كرده و تحویل دبیرخانه دهد. سپس ۲ مهر نظام مهندسی و خانه معدن روی گزارش حك می‌شود، سازمان صنعت، معدن و تجارت نیز با مشاهده این ۲ مهر، گزارش مسئول فنی هر معدن را ثبت می‌كند.

  • روند پایش معادن استان چقدر طول کشید و نتایج آن‌چه بود؟

پایش معادن استان ۴ ماه به طول انجامید که برای نخستین بار در استان این اقدام اجرایی شد. طبق طرح پایش۶۴۰ مورد مجوز برای اكتشاف معدن در استان، ۱۰۱ مورد پروانه اكتشاف و ۴۹۰ مورد نیز مجوز برداشت از معادن شن و ماسه صادر شده. در مجموع حدود یك هزار و ۲۰۰مجوز فعالیت معدنی در استان تا پایان تابستان سال ۹۵ صادر شده بود. ۳۱۸ فرم پایش خالی بین فعالان معدن استان پخش و از این تعداد ۲۹۲  فرم وصول شد. تعداد ۶۵ فرم از سوی معادن شن و ماسه به دست ما رسید و از مجموع ۱۰۱ مورد در ارتباط با پروانه اكتشاف معادن،تعداد ۴۱ فرم پایش تحویل داده شد.
همچنین از تعداد ۴۹۰ مجوز برداشت ۱۲۷ مورد قرارداد مسئول فنی كسب كرده بودو ۳۶۷ تعداد مسئول فنی نداشت.

  • آماری از معادنی كه مجوز فعالیت دارند یا معادن به مزایده گذاشته شده دارید؟

از مجموع ۶۴۰ مجوز فعالیت معدنی، ۸۹ مجوز در مرحله مزایده است، ۵۴ معدن نیز مجوز برداشت جزئی دارند، از ۹۶ بهره‌بردار سلب صلاحیت شده است، ۶۱ مورد نیز دارای توقف عملیات معدن هستند. ۲۱ مورد از معادن در زمان تجهیز به سر می‌برند، ۷۹ معدن دارای گواهی كشف هستند.