آذربایجان شرقی بیش از ۵۰۰واحد قطعه ساز خودرویی  دارای مجوز و بدون مجوز دارد که بیش از ۱۵ هزار نفر دراین واحدها مشغول به کار بوده و این استان توانسته است ۳۰ درصد قطعات مورد نیاز خودرویی کشور را تولید کند. بخش بزرگی از این قطعه سازان با شرکتهای بزرگ خودرویی قرار داد داشته و تامین قطعات خودروهای تولیدی این شرکتها را بر عهده دارند. شرکتهایی که در تبریز و تهران مستقر بوده وبرخی نیز در نقاط دیگر استان مانند خراسان رضوی  مستقر هستند. بخش دیگری از شرکتها که بنا بر اعلام مسئولان مروبطه در استان  نزدیک به نیمی از این واحدها را تشکیل می دهند، به صورت غیر رسمی فعال بوده و با تعداد نیروی کار کمتر ، تولید قطعات غیر استاندارد و تامین نیاز بازار به این قطعات را بر عهده دارند.در سالهای اخیر و به دنبال افزایش نظارت بر استاندارد تولید این قطعات بخش زیادی از شبکه فروش قطعات خودرو حالت زیر زمینی به خود گرفته و قطعه سازان غیر استاندارد در بازار حضور پیدا کرده اند. این موضوع موجب شده تا بازار فروش قطعه سازان حرفه ای نیز تحت الشعاع قرار بگیرد. از سوی دیگر واردات قطعات خودرو از کشورهای دیگر بر مشکلات واحدهای صنفی این بخش افزوده است.

فرسودگی صنایع خودرویی و افت کیفیت قطعات خودرو

یکی از تولید کنندگان قطعات خودرو در تبریز  میگوید: تبریز از حدود ۵۰ سال قبل قطب تولید قطعات خودرویی  در کشور است و بسیاری از کارخانه های بزرگ قطعه سازی در تبریز همزمان با آغاز به کار کارخانجات خودرو در تهران و کارخانجات ماشین سازی و تراکتورسازی آغاز به کار کرده اند. ماشین آلات موجود در این کارخانجات نیز  اغلب مربوط به همان دوران است.

تقی میرپور با اشاره به بازدید اخیر متخصصان یک کشور اروپایی از واحدهای صنعتی تبریز و واحدهای قطعه ساز بزرگ این شهر یادآور میشود: این متخصصان از فعال بودن ماشین آلات قدیمی دراین کارخانه ها متعجب بودند چرا که این ماشین آلات که عمدتا تولید اروپای شرقی هستند در حال حاضر در موزه های صنعتی غربی نگهداری میشوند.

وی خاطر نشان می کند: ماشین آلات قدیمی مصرف انرژی بالایی دارند و به علت فرسودگی ضریب خطای قطعات تولیدی در این ماشین آلات بالا است. در حالی که ضریب خطای یک دستگاه پیشرفته کمتر از یک قطعه در صد هزار قطعه تولیدی است ،  برخی ماشن آلات فرسوده این درصد را تا یک قطعه در هزار و حتی کمتر نیز رسانده اند.

وی بیان می کند: بخش تاسف برانگیز ماجرااین است که قطعات فرسوده دورریخته نمیشود بلکه توسط  تعدادی از دلالان در بازار غیر رسمی به فروش می رسد و خریداران نگون بخت این قطعات را خریداری کرده و  در خودرو نصب میکنند.

 

 

 

فعالیت ۳۰۰ شرکت قطعه سازمجوز دار در استان

 

معاون امور صنایع سازمان صنعت معدن و تجارت آذربایجان شرقی بیان می کند: خوشه قطعات خودروی تبریز با بیش از ۳۰۰ شرکت همکار با شرکتهایی ،  چون ریخته گری، کارخانه آهنگری، واحدهای ماشین کاری، واحد های ورق کاری و عملیات حرارتی است. بخش دیگری از این شرکتها با خودروسازان داخل استانی و خارج از استان همکار هستند.

سید اصغر حسینی  می گوید: میزان اشتغال در این خوشه ۱۵ هزار نفر است که از کل فروش سالانه واحدهای صنعتی(مادر) درون خوشه ، تقریبا ۴۰ درصد آن مربوط به صنایع مادر منطقه، ۲۰ درصد صنایع مادر خودروسازی کشور، ۱۳ درصد واحدهای داخلی خوشه، ۲۰ درصد فعالیت های خارج از خوشه و ۷ درصد باقیمانده از صادرات تولیدات حاصل شده است.

 

کلاف سر درگم مشکلات صنعت خودرو استان

وی با اشاره به مشکلات صنعت خودرو استان اظهارمی دارد : تعیین استاندارد یا الزامات فنی اجباری بدون در نظر گرفتن وضعیت تکنولوژی و بازار داخلی منجر می شود اغلب تولیدکنندگان با مشکل فروش و عرضه مواجه شوند.

حسینی با برشمردن دیگر مشکلات پیش رو یان صنعت تاکید می کند: کمبود نقدینگی، مشکل شهرداری و تهاتر کالا با زمین و اپارتمان، کسری بودجه عمرانی و عدم نیاز با کامیون و کشنده، توقف طرح نوسازی ناوگان حمل و نقل، غول های خودرویی ایران خودرو و سایپا، عدم رونق اقتصادی، عدم کیفیت مناسب قطعات داخلی، قیمت بالای قطعات داخلی، سود بالای بانکی و نبود تنوع در محصولات داخلی از جمله عواملی است که رونق این صنعت را با چلش جدی موجه نموده است .

ارائه راهکارهای بهبود وضعیت تولید قطعات خودرو

معاون امور صنایع سازمان صنعت معدن و تجارت آذربایجان شرقی با ارائه پیشنهاداتی اعلام می کند: بازبینی استراتژی تولید خودرو در استان، ارزیابی تجاری ظرفیت بازار های هدف خودرو کشور و سرمایه گذاری های مشترک با خودروسازهای بزرگ می تواند راهکارهای اساسی برای حل معضلات این صنعت باشد.

وی می افزاید: ارتقاء تکنولوژیکی واحدهای قطعه سازی ، سوق دادن واحدهای قطعه ساز به سمت مجموعه سازی ، تزریق نقدینگی، ترغیب خودروسازان به استفاده از قطعات داخلی، ایجاد و شناسایی بازارهای جدید، شروع مجدد نوسازی و بازسازی ناوگان حمل و نقل شهری و بین شهری، احصا ظرفیت خالی بازارهای آینده و اینده نگری، نگارش سناریوهای توسعه با آینده نگری و تعیین شرکت مناسب برای توسعه سرمایه گذاری می تواند از برنامه های پیشنهادی برای رونق این صنعت در استان محسوب شود.