آذربایجان شرقی دارای یك میلیون و ۲۲۲ هزار و ۲۲۷ هكتار اراضی شامل ۴۱۴ هزار و ۸۲۱ هكتار آبی (باغ و مزرعه) و ۸۰۷ هزار و ۴۰۶ هكتار دیم است. از این اراضی حدود ۵ میلیون و ۲۴۱ هزار تن انواع محصول زراعی، باغی و دامی و شیلات تولید میشود. این استان دارای قابلیتهای منحصربهفردی در زمینه تولیدات محصولات باغی و زراعی است و یكی از مهمترین زمانهای كشت محصولات زراعی در این استان فصل بهار است. آب و هوای سردسیری منطقه و بروز پدیدههایی چون سیل، بارانهای شدید، تگرگ و افت دما در روزهای آغازین سال موجب شده تا كشت بهاره در این استان همواره با ریسكهای زیادی همراه باشد. یكی از اولویتهایكاری مسئولان سازمان جهاد كشاورزی استان در سالهای گذشته كاهش ریسك كشت بهاره و در كل كاهش ریسك فعالیتهای كشاورزی و دامداری بوده است. با توجه به لزوم حفظ درآمد پایدار بهرهبرداران كشاورزی استان و حفظ حقوق آنان روشهای مختلفی از سوی مسئولان استانی اجرا شده و میشود. یكی از این روشها كه میتواند زمینه ریسكپذیری فعالیتهای كشاورزی را به شدت كاهش دهد، بیمه محصولات كشاورزی در استان است. با توجه به سهمیه ابلاغی برای جذب اختیاری مشمولان از میان كشاورزان غیرساكن در روستا، روستانشینان، عشایر و ساكنان شهرهای زیر۲۰هزار نفر جمعیت، حدود ۱۶۴هزار در صندوق بیمه اجتماعی كشاورزان، روستاییان و عشایر استان آذربایجانشرقی ثبتنام كردهاند. البته سهمیه ابلاغی استان برای صندوق بیمه اجتماعی كشاورزان، روستاییان و عشایر ۳۶۱هزار و ۱۶۵ نفر است. با نگاهی به این آمار مشخص میشود كه بیش از نیمی از كشاورزان، روستاییان و عشایر استان تاكنون تحت پوشش صندوق بیمه اجتماعی مربوطه قرار نگرفتهاند و در نتیجه خسارتهای وارده به فعالیتهای كشاورزی و دامداری آنان خارج از شمول بیمه خواهد بود. بااین وجود سال زراعی گذشته یك هزار و ۳۰۰ میلیارد ریال غرامت بیمه به كشاورزان آذربایجان شرقی پرداخت شده و این موضوع نشانگر میزان قابل توجه خسارتهای این بخش است كه عمدتاً در فصل بهار رخ میدهد. با توجه به وضعیت پرداخت خسارتهای ناشی از حوادث طبیعی به بهرهبرداران كشاورزی و بیمه نبودن بیش از نیمی از روستاییان و عشایر به نظر میرسد همه ساله میلیاردها ریال به كشاورزان و باغداران استان خسارت وارد میشود. با اینحال هنوز نیمی از جامعه هدف از بیمههای كشاورزی استقبال نكردهاند.
بالا بودن هزینههای بیمه كشاورزی، فقر فرهنگی در برخی مناطق نسبت به اثرات مثبت بیمه و نیز بیاعتمادی به روند پرداخت خسارتها موجب شده تا جامعه هدف بیمه كشاورزی و عشایری استان در سالهای گذشته گرایش چندانی به این موضوع نداشته باشند و بر همین اساس همه ساله بار خسارتهای طبیعی را به تنهایی بر دوش میكشند.
مسئولان كشاورزی استان میتوانند ضمن توجه به فرهنگسازی و بیان نتایج مثبت بیمه برای بهرهبرداران، زمینهای فراهم كنند تا بیمههای كشاورزی با هزینه كمتری در اختیار كشاورزان قرار گیرند و آنان با خیال آسودهتر كشت بهاره راانجام دهند و چشم به راه به ثمر رسیدن كشت خود باشند.
نویسنده: سید مرتضی احمدپور/ روزنامهنگار