آذربایجان شرقی با وجود قطب اقتصادی و صنعتی کمتر از سه درصد استارتاپهای کشور را دارد.

کسب و کارهای نو پا در استان در سالهای اخیر نتوانسته رشد چندانی داشته باشد شرکتهایی با عنوان استارتاپ در استان سابقه ای کمتر از ۵ سال دارد و تنها در یکی دو سال اخیر حمایت های سازمان دهی شده  به سمت این کسب و کارها هدایت شده و پارک علم و فناوری ، اداره کل کار و تعاون و معاونت اقتصادی استانداری متولی گری این کسب و کارها را بر عهده گرفته اند. چندین همایش در دو سال گذشته در دانشگاه های استان برگزار شده و مواضع حمایتی متعددی در این حوزه صورت گرفته  اما نکته مهم در عدم موفقیت این کسب و کارها عدم هماهنگی میان فعالان کسب و کارهای نوین و مسئولان است تا آنجا که برخی فعالان این حوزه دخالت دولت در این زمینه را مانع رشد این کسب و کارها می دانند. بر اساس ارزیابی های دانشگاهی در استان سه عامل فقدان متولی رسمی برای استارتاپ ها ، نبود باور اقتصاد و صنعت استان به جوانان و عدم تامین مالی موجب شده تا این کسب و کارها نتوانند رشد کافی داشته باشند.

عدم شناخت کافی از کسب و کارهای نوین در استان

«پیمان کیهان ور»عضو هیت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز و فعال حوزه استارتاپی استان با بیان اینکه در زمینه شناخت   کسب و کارهای نوین دراستان با مشکلات تعاریفی روبرو هستیم می گوید: در حوزه کارآفرینی و استارتاپی تعریفی به نام اکولوژی استارتاپی وجود دارد که مبتنی بر وضعیت و استعداد ذاتی راه اندازی این کسب و کارها است و خوشبختانه در آذربایجان شرقی و تبریز این ظرفیتها به خوبی وجود دارد و زمینه های  متعددی از کسب و کارهای خلاقانه و کارآفرینانه وجود دارد که باید هدایت شده و به ثمر برسد.

مسئول المپیاد کارآفرینی کشور  بیان می کند: کسب و کارهای نوین و استارتاپ الزاما نباید خلاقانه و جدید باشد و حتی با کپی برداری از کارهای خلاقانه خارحی هم می توان به کسب و کارهای نوین رسید و در آمدهای میلیاردی هم کسب کرد از سوی دیگر کسب و کارهای نوین نیاز به خلاصی از کاغذ بازی اداری دارند و متاسفانه در کشور به مرداب های اداری گرفتار شده ایم در حالی که دولت باید به زمینه سازی در این حوزه روی بیاورد و از متولی گری این کسب و کارها و دخالت مستقیم  خوداری کند.

وی ادامه می دهد: انتظاری که مسئولان دولتی از استارتاپ ها دارند ایجاد اشتغال است در حالی که تعریف این کسب و کارها الزاما به معنی ایجاد اشتغال نیست به عنوان مثال شبکه های بزرگ اجتماعی و بین المللی تنها با ۱۷ نفر نیرو فعال هستند اما تاثیر گذاری در تولید ثروت و درآمد ارزی را دارند.

مقاومت وعدم ریسک پذیری سرمایه گذاران

«نادر زمانی»از فعالان استارتاپی تبریز با بیان اینکه کسب و کارهای نوین در تبریز  نیازمند شرکتهای شتاب دهنده قوی است می گوید: در تبریز چنین شرکتهایی وجود ندارد و تنها برخی اساتید فعال در این حوزه به جوانان راهنمایی هایی می دهند که اغلب این اساتید نیز از جوانان هزینه دریافت می کنند و در ادامه حمایت موثر و چالاک ریسک پذیر وجود ندارد.

وی بیان می کند: شرکتهای دانش بنیان و استارتاپی نیازمند سرمایه گذاران ریسک پذیر هستند و با وجود اینکه سالانه در تبریز دهها و صدها مجتمع تجاری و مسکونی بلند مرتبه به همت سرمایه گذاران استان ساخته می شود اما هیچ یک از این سرمایه گذاران حاضر به حمایت از استارتاپ ها به علت ریسک پذیر آن نیستند.

وی خاطر نشان می کند: مشکل دیگری که در استان و تبریز با آن روبرو هستیم مقاومت سنتی در برابر این کسب و کارها و رقیب پنداری این کسب و کارها است به عنوان مثال در چند سال گذشته با مقاومت های شدید اتحادیه های رانندگی در برابر تاکسی های اینترنتی بودیم که به مقاومت سازمانهای تاکسی رانی هم در استان منجر شد و جالب اینکه این سطح از مقاومت ها در برابر تاکسی های اینترنتی در شهرهای بزرگ کشور رخ نداد.

وی عنوان می کند: عدم اعتماد به کسب و کارهای نوین حتی در عرصه خرید اینترنتی خود را نشان می دهد و سهم تبریز از خریدهای اینترنتی بنا به آمار رسمی حتی از استانهای محروم کشور هم که دسترسی کمتری به اینترنت دارند کمتر است و در چنین شرایطی فعالیت استارتاپها دشوار است و متاسفانه حتی شرکتهای آی تی در تبریز هم برای ماندگاری به روشهای سنتی روی آورده اند که صحیح نیست.

تلاش پارک و علم و فناوری استان برای توسعه کسب و کارهای نوین

رئیس پارک علم و فناوری استان با بیان اینکه وضعیت شرکتهای فناورانه و استارتاپی در استان منطبق بر شان استان نیست بیان می کند: در حالی که افتتاح  این پارک در استان با ده استان برتر کشوری در اوایل دهه ۸۰ صورت گرفته اما رشد این شرکتها دراستان چندان مطلوب نبوده و نتوانسته به استانهای هم سطح برسد و در حال حاضر کمتر از سه رصد و ۲٫۸ درصد کسب و کارهای نوین کشور در آذربایجان شرقی فعال است.

عبدالرضا واعظی بیان می کند: برای توسعه این کسب و کارها در استان چند محور جدی را دنبال می کنیم و با حذف کاغذ بازیهای اداری روند ثبت این شرکتها و حمایتها را اینترنتی کرده و نیاز به مراجعه های فیزیکی و کاغذی نیست که روند ثبت شرکتها و دریافت حمایتها را تسریع می کند.

وی با بیان اینکه  پارک و علم و فناوری استان برای توسعه کسب و کارهای نوین  تلاش می کند ، ادامه می دهد: در ۵ ماهه سال جاری حمایتهای مالی از شرکتهای فناورانه و کسب و کارهای نوین ۴ برابر افزایش یافته و ۷ میلیارد و ۴۰۰ میلیون ریال حمایت مالی صورت گرفته است.

به اعتقاد این مسئول مشکلات فرهنگی و اجتماعی از اصلی ترین موانع رشد شرکتهای دانش بنیان و کسب و کارهای نوین در استان بوده و ادامه می دهد: برخی موانع اجتماعی و اقتصادی هم وجود دارد و بی میلی به رشته های صنعتی و اقتصادی در استان از نمونه های نبود باور به این کسب و کارها بوده و اغلب جوانان مایل به استخدام و دریافت حقوق ماهیانه به جای کسب ثروت هستند.

وی ناآشنایی برخی مسئولان با کسب و کارهای نوین را مشکل دیگر توسعه این شرکتها در استان دانسته و یادآور میشود: متاسفانه در حوزه شناخت از این شرکتها در میان مدیران و تعاریف مشترک و واحد هم مشکل داریم و برخی مسئولان از این کسب و کارها انتظارهای نامعقولی دارند که موجب سرخوردگی جوانان می شود و باید به این کسب و کارها فرصت رشد داد.