فرش دستباف تبریز از جنبه تنوع زیاد طرح و نقشه و کیفیت مناسب شهرت جهانی دارد، اما حفظ جایگاه گذشته این شهر در این هنر-صنعت نیازمند تقویت توانمندی‌های داخلی و درک درست از نیازهای بازار جهانی است. قالیبافی در آذربایجان ریشه کهن دارد و سهولت تامین مواد اولیه و وجود طراحان و بافنده‌های ماهر، تبریز را به یکی از مراکز مهم تولید و عرضه فرش دستباف تبدیل کرده است. تبریز همواره در اعتلای هنر فرشبافی ایران نقش بسزایی داشته است.  رونق دوباره و احیای هنر فرشبافی در اواخر دوره قاجاریه و اوایل سلطنت پهلوی و راهیابی فرش ایران به بازارهای جهان و گسترش این حرفه در تمام نقاط ایران را باید مرهون هوش بازرگانان و قالیبافان صبور این منطقه دانست. اما صنعت فرش تبریز دیگر سال‌هاست آن‌طور که بایدو شاید نمی‌تواند در جهان ظاهر شود، به گونه‌ای که در سال‌های اخیر کشورهایی مثل چین و هند از فرصت استفاده کرده و با کپی برداری از فرش‌های تبریز و ایران بازارهای بین‌المللی را به سوی خود جذب کرده‌اند.
از سوی دیگر در حال حاضر وضعیت بازار فرش تبریز به گونه‌ای است كه شاید بسیاری از تجار روزانه حدود ۳ ساعت مغازه‌هایشان را باز می‌كنند و انگیزه چندانی برای حضور در بازار ندارند چراكه به ندرت داد و ستدی در این بازار انجام می‌شود. البته در سال‌های اخیر تابلو فرش‌های دستباف که عمدتا در سردرود بافته می‌شود توانسته است تا حدودی رونق را به بازار بازگرداند و كم و بیش خرید و فروش تابلو فرش انجام می‌شود. بی تردید فرش و تابلو فرش مرتبط به یكدیگر هستند و در صورت حل مشكلات بازار فرش هر ۲ حوزه رونق اقتصادی خواهند داشت. ولی آنچه مسلم است وجود بسیاری از مشكلات برای بافندگان و تولیدكنندگان فرش است  و اینکه  حمایتی از صنعت فرش انجام نمی‌شود. «كاظم صحتی» رئیس اتحادیه تولیدكنندگان تابلو فرش سردرود در گفت و گو با همشهری به تشریح وضعیت فرش تبریز و تابلو فرش در بازارهای خارجی می‌پردازد.

  • در حال حاضر وضعیت فرش و تابلو فرش را در بازارهای خارجی چگونه ارزیابی می‌كنید؟

متأسفانه به دلایلی وضعیت این صنعت در بازارهای خارجی خوب نیست و تولیدات ایران با سلیقه جهانی بازار مطابقت ندارد. براساس تحقیقاتی كه به‌منظور یافتن علت مشكلات  در زمینه عرضه فرش در بازارهای آمریكا انجام شد، مشخص شد که یكی از عوامل، اوضاع اقتصادی خود آمریكا است كه نسبت به گذشته در ركود به سر می‌برد و مردم قدرت خرید كافی برای تهیه فرش ندارند. از سوی دیگر در سال‌های گذشته به دلیل حضور نداشتن تجار ایرانی در بازارهای خارجی و همچنین بی‌توجهی به سلیقه مشتریان در تولید فرش، زمینه استفاده رقبا از این فرصت فراهم شده است و در جذب مشتری پیشرفت خوبی كرده‌اند.

  • رقبای ایران در تولید فرش چه اقداماتی در بازارهای خارجی برای جذب مشتری انجام داده‌اند؟

از جمله رقبایی كه بازارهای خارجی را تسخیر كرده‌اند می‌توان به كشورهای چین، هند، نپال و تبت اشاره كرد. این کشورها فعالیت‌های خوبی در این زمینه داشته‌‌اند و تجار كشورهای رقیب با طراحان كاملاً هماهنگ هستند و جلسات متعددی به‌منظور یافتن سلیقه مشتریان برگزار می‌كنند.

  • با توجه به وجود رقبای ایران در تولید فرش، چگونه می‌توان جایگاه گذشته را در بازارهای خارجی به دست آورد؟

تحقیقات زیادی به‌منظور بررسی وضعیت و بازگشت به جایگاه قبلی در بازار فرش آمریكا انجام شد. یكی از مشكلات اساسی در بازارهای دنیا كامل نبودن تعداد فرش مورد نیاز خریدار برای یك منزل است. برای اینكه به این بازار راه یابیم باید سلیقه و دیدگاه مشتریان را در نظر بگیریم. در حال حاضر خرید و فروش فرش از حالت آنتیك خارج شده و تجاری شده است. بنابراین برای خریدار فرش بیشتر سلیقه و قیمت كالا مطرح است.

  • در دنیا هنر ایران را با فرش می‌شناسند. رقبای تولیدكننده فرش ایران چگونه  چنین جایگاهی در بازارهای دنیا به دست آورده‌اند؟

دنیا هنر ایرانی را با فرش می‌شناسد. وقتی كه اسم فرش به میان می‌آید می‌گویند آذربایجان و بعد تبریز، در حال حاضر در دنیا فرش تبریز معرف صنایع‌دستی ایران است. جالب اینجاست كه بسیاری از كشورهای تولیدكننده فرش خود را به نام «فرش تبریز‌ـ نپال» و یا «فرش كشمیر، بافت تبریز» عرضه می‌کنند. یعنی  اول از اسم ایران استفاده می‌كنند و سپس محل تولید فرش را می‌گویند كه این مسائل جای تأسف دارد. در این زمینه جلسات متعددی برای شناسایی سلیقه، رنگ و طرح مورد نظر مشتریان خارجی برگزار شد و در نهایت نتیجه جلسات این بود كه اگر بتوانیم سلیقه مشتریان خارجی را در تولید فرش پیاده كنیم، با اعتباری كه فرش ایرانی دارد حتی اگر گران هم باشد، مشتریان این محصول را خواهند خرید.

  • به‌منظور بهبود وضعیت تابلو فرش در بازارهای دنیا چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟

در گذشته فرش در منزل جلوی چشم بود ولی در حال حاضر كه از مبل استفاده می‌كنیم فرش زیاد دیده نمی‌شود. در حال حاضر زندگی مردم طوری شده است كه زیاد به استفاده از فرش اهمیت نمی‌دهند. در كشورهای خارجی می‌توانیم تابلو فرش را در قالب هنر در هنر مانند كپی نقاشی با جنس متفاوت عرضه كنیم كه با این روش می‌توانیم در این صنعت به نتیجه مطلوب و مورد نظر برسیم.