مدیرکل تعاون کارو رفاه اجتماعی آذربایجان شرقی : تمرکز وام های پرداختی ۴ درصدی در روستاها  برای اشتغال زود بازده و توسعه روستاها ومناطق محروم بوده است.

گرفتن وام ۴ درصدی آنهم تا سقف ۸هزار میلیون ریالی   تجربه ای است که کمتر جوانی چه در شهر چه درروستا آن را تجربه کرده باشد اما نگاهی به  گزارش تسهیلات پرداخت شده از محل برنامه قانون حمایت از ایجاد و توسعه اشتغال پایدار روستایی و عشایری سراسرکشور تا نیمه اردیبهشت ماه سال جاری نشان می دهد که در آذربایجان شرقی نزدیک به ۲ هزار نفر این وامها را دریافت کرده اند. وامهایی که حداقلش ۱۰۰ میلیون ریال بوده اما بنابر گزارش منتشر شده دراستان این میزان به ۸ هزارمیلیون ریال محدود نشده و در مواردی تا ۱۵۰ هزار میلیون ریال هم وام دریافت شده است. اما اینکه این وامهای کم بهره با مدت زمان تنفس قابل توجه برای چه شهروندانی پرداخت شده و آیا این وامها خواهد توانست به نتایج مورد انتظاربرسد موضوعی است که دغدغه بسیاری از شهروندان و فعالان اقتصادی استان است.

تفاوت فاحش میان مبالغ  وام گیرندگان

بر اساس گزارش منتشر شده  افرادی که موفق شده اند پس از طی مراحل لازم وام کم بهره بگیرند هم یکسان نبوده اند به نحوی که فردی برای قالی بافی توانسته ۱۰۰ میلیون ریالی  وام بگیرد و در مقابل فردی دیگر برای پرورش گاو وام ۱۵۰ هزار میلیون ریالی وام گرفته است. این تفاوت البته تنها مربوط به نوع مشاغل نیست و در میان افرادی که برای پرورش دام و دامپروی وام گرفته اند هم افرادی با مبالغ زیر ۵۰۰میلیون ریال حتی ۲۵۰ میلیون ریال دیده میشود. اغلب وام گیرندگان مبلغی زیر هزار میلیون ریال وام گرفته اند وچند درصد موفق به دریافت وامهای کلانی شده اند که دو سال مهلت دارند تا نسبت به بازپرداخت آن اقدام کنند و صحت وسقم فعالیتهایشان هم مشخص شود. دوسالی که می تواند با توجه به وضعیت نامشخص اقتصادی کشور، شرایط مناسبی برای افراد سودجو وکمک به بحران بیشتر اقتصادی فراهم کند. عدم مشخص بودن دستگاه های اجرایی در گزارش ارائه شده برای اکثر وام های پرداختی و ذکر حدود ۵ وزارت خانه و سازمان متولی برای کمتراز هزار وام گیرنده از نقاط جالب و در عین حال مبهم  این گزارش است.

پرورش گاوو گوسفند  در صدر دریافت وام

نگاهی به جدول افراد وام گیرنده و مبالغ پرداختی نشان می دهد که پرورش گاوو گوسفند با تفاوت فاحشی نسبت به بقیه مشاغل در صدر قرار گرفته و از مجموع ۱۹۳۴ نفری که موفق به دریافت وام کم بهره شده اند اکثریتشان تنها برای پرورش گاوو گوسفند و بره و دامپروری  وام دریافت کرده اند.

نکته جالب توجه اینکه برای  پرورش گاو وام هایی با مبالغ بسیار بالا پرداخت شده و جالبتر اینکه پرورش گاو  بر خلاف گوسفند پروسه ای طولانی طلب می کند و بررسی نتایج این وامها زمان زیادی صرف نیاز دارد و به عنوان مثال پرورش گاو پرواری پس از احداث سالن و تامین زیر ساختهای لازم حداقل یکسال زمان می برد.اما وامهای دریافتی برای پرورش گاو هم عموما بالای ۵ هزار میلیون ریال هستند وبا این حجم از اعطای وام به بخش پرورش گاو باید در یکی دو سال آینده انتظار جهش درتولید گوشت قرمز و شیر در استان را داشته باشیم.

اما برای فهم بهتر چرایی تخصیص وام های کلان به بخش پرورش گاو و دامداری در استان توجه به شرایط اخذ تسهیلات بانکی در این حوزه هم می تواند جالب باشد.

اکبر فتحی ، رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی در اواسط سال گذشته در در جلسه شورای هماهنگی مدیریت جهادکشاورزی شهرستان ملکان گفته بود: فعالیت‌های دامداری و مرغداری داخل روستا برای دریافت تسهیلات بانکی نیاز به مجوز ندارند.

وی تاکید کرده بود که  مدیران جهادکشاورزی شهرستان ها با یک بازدید کارشناسی می توانند به بانک اعلام فعالیت نمایند.بر این اساس برای دریافت وام نه تنها مجوز نیاز نیست بلکه تنها یک بازدید مدیر محلی می تواند مجوزی برای دریافت وام باشد.حال سوال اینجاست که با توجه به این مقررات ساده نحوه نظارت بر واحدهای وام گیرنده و نحوه برخورد احتمالی با افراد متخلفی که وامها را در محل غیر قانونی صرف کنند چگونه خواهد بود.

تعداد قابل توجه وام برای  دفاتر آی سی تی روستایی

مستقل سازی و توسعه دفاتر آی سی تی روستایی پس از پرورش گاو و گوسفند یکی از بیشترین میزان وام ها را به خود اختصاص داده که در نقاط مختلف استان هم پراکنده شده اند. هرچند که مبالغ تسهیلات مستقل سازی و توسعه دفاتر آی سی تی روستایی حدود ۵۰۰میلیون ریال تا ۶۰۰میلیون ریال بوده اما دو نکته مهم هم در این مورد دیده میشود. نخست آنکه این وامها توسط پست بانک پرداخت شده و در حقیقت این دفاتر خدمات مربوط به پست بانک را انجام می دهند و با توجه به اینکه بانکها برای توسعه خدمات خود هزینه می کنند نه سرمایه گذاری و اعطای وام ، قرار گرفتن این تسهیلات در ردیف وام های اشتغال نمی تواند چندان توجیه پذیر باشد.

نکته دیگر اینکه میزان اشتغال زایی این طرح ها یک نفر است در حالی که بانویی در یکی از روستاهای دور افتاده توانسته با ۱۰۰میلیون ریال کارگاه قالی بافی راه اندازی کند .

اولویت اشتغال در مناطق محروم

مدیرکل تعاون کارو رفاه اجتماعی آذربایجان شرقی می گوید: طرح های فراگیر اشتغال روستایی  و فراگیر از موفق ترین طرح های اشتغال زایی دراستان بوده و بااعتبار ۴۰۰ میلیارد تومانی طرح اشتغال روستایی ۴هزار نفر درروستاهای استان  بااین حمایتها صاحب شغل شده اند .

میر احد حسینی با بیان اینکه اولویت اشتغال در مناطق محروم بوده است بیان می کند: ممکن است فرد وام گیرنده خود ساکن روستا نباشد اما با ارائه طرح درروستا ازاین تسهیلات استفاده کرده و برای جوانان روستایی ایجاد شغل کرده است ولی درمجموع اولویت ما مناطق محروم بوده تا هم از مهاجرت جلوگیری شود هم دامنه فقر کمتر شده و به عدالت اجتماعی و اقتصادی نزدیکتر شویم.

وی با اشاره به حضور ۵ بانک عامل در اعطای تسهیلات اشتغال روستایی عنوان می کند: این بانکها به صورت طبیعی حافظ منابع مالی خود بوده و اعطای وام بر خلاف برخی تخلفات گذشته به صورت مدون تری صورت می گیرد و بانکهابرای بازپراخت وامها وبررسی صلاحیت طرح ها مراحل لازم را انجام می دهندو ضمانتهای لازم را دریافت کرده اند.

وی خاطر نشان می کند: سازو کاری که برای بررسی صحت و سقم مسیر پرداخت و هزینه کرد وام مشخص شده کاملا مشخص بوده و بازرسان اداره کارو  کارشناسان بانکی درمدت زمان های مشخص این روند را کنترل می کنند.

وی با تاکید براینکه این وامها برای ایجاد اشتغال پایدار در نظر گرفته شده است عنوان می کند: برای اینکه مشخص شود چه میزان از این وامها بر اثر تخلف از ۴ درصد به ۱۸ درصد تغییر میکند نمی توان از اکنون نظر داد و باید منتظر اجرای این طرح و میزان پایبندی وام گیرنده ها بود.

وی توسعه دفاتر روستایی آی سی تی را هم برای کاهش تردد روستائیان به شهرها عنوان کرده و ادامه می دهد: با توجه به سود ده نبودن این فعالیتها برای بانکها و بی میلی بانکها برای توسعه شعب در روستاها همکاری متقابلی میان روستائیان و بانکها با پرداخت وام کم بهره و ایجاد دفاتر روستایی صورت گرفته است.

فرزاد ملازاده – تبریز