در آذربایجان‌ شرقی بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر مشغول کار هستند و نرخ بیکاری در کشور در حدود ۱۲ درصد است، این درحالی است که نرخ بیکاری استان نسبت به کشوری، کمتر است. بنا بر آمار اداره کل کار و امور اجتماعی استان روند بیکاری در استان در مدت چند سال اخیر در  حال افزایش  است به نحوی که نرخ بیکاری در سال گذشته  در مقایسه با سال ۹۵ افزایش نسبی داشته و باتوجه به نرخ بیکاری در استان باید با ارائه برنامه‌های موثر نسبت به کاهش این نرخ و پایین آوردن آن تلاش های لازم انجام گیرد. تحقق این مهم مستلزم توجه به روشهای نوینی است که در گذشته به آن توجه نشده است. این راهکارها می تواند استفاده از نسخه های بومی اشتغال زایی  وتوجه به ظرفیتهایی باشد که تا کنون در مورد آنها بی توجهی شده است.

حرکت در مسیر نادرست اشتغال زایی

کارشناس ارشد اقتصاد  می گوید: در زمینه اشتغال زایی در کشور باید به راه کارهای بومی توجه ویژه ای شود و برای هر استان نسخه متفاوتی تعریف شود . واقعیت این است که با یک نسخه واحد نمی توان بر مشکل بیکاری در کشور و استان  فائق آمد. آذربایجان شرقی ظرفیتهای منحصر به فردی دارد که در اشتغال زایی به آنها بی توجهی شده و حتی می توان گفت مسیرهای نادرستی در اشتغال زایی استان در دهه های گذشته طی شده که ادامه این مسیرها منجربه اتلاف انرژی و سرمایه های ملی خواهد شد.

هادی جمال پور  ادامه می دهد: نگاهی به وضعیت شمالغرب کشور به ویژه آذربایجان شرقی نشان می دهد که این منطقه و استان فرصتهای اشتغال زایی بسیاری دارد که مورد غفلت قرارگرفته اند و همین موضوع موجب افزایش نرخ بیکاری در سالهای اخیر شده است.یکی از اقدامات قابل تحسین مسئولان استانی پذیرفتن واقعیت های افزایش بیکاری در آذربایجان شرقی است که راه را برای برنامه ریزی باز کرده و صورت مسئله پاک نمی شود. در گذشته حقیقت بیکاری در استان جدی گرفته نمی شد و با دستکاری در آمار اشتغال و وارونه نشان دادن حقایق بیکاری در استان بر تعداد بیکاران افزوده میشد.

وی با بیان اینکه در دهه های گذشته مسیر نادرستی در اشتغال زایی استان طی شده تصریح می کند: تاکید بر استفاده از صنایع قدیمی استان در اشتغال زایی با وجود قدیمی بودن این صنایع و فرسوده بودن ماشین آلات روش نادرستی است که هنوز بر آن تاکید می شود. بسیاری از صنایع استان کارآمدی خود را از دست داده اند و برای صنعت و اقتصاد استان و کشور هزینه های اضافی تحمیل می کنند و باید به فکر روشهای جدیدی برای توسعه اقتصادی و اشتغال زایی در استان بود.

به اعتقاد این کارشناس اقتصادی برخی واحدهای صنعتی قدیمی در استان تنها کاربرد نوستالوژی دارند و باید به عنوان موزه های صنعتی از آنها استفاده شود. هزینه های نوآوری این صنایع چند ده میلیارد تومان و حتی بیشتر است که با شرایط فعلی اقتصادی نمی شود در این زمینه سرمایه گذاری کرد.

اشتغال زایی با سرمایه گذاری بر خدمات گردشگری

یکی از مدیران آژانسهای گردشگری تبریز می گوید: تبریز و آذربایجان شرقی دارای ظرفیتهای منحصر به فردی در زمینه گردشگری و خدماتی است. ظرفیتهایی که قابلیت اشتغال زایی بسیاری دارد و می تواند روشی جدید برای توسعه اشتغال و کسب ثروت برای استان باشد.

شهرام طالبیان ادامه می دهد: برگزای هر تور مسافرتی داخلی به تبریز به طور متوسط ۵ شغل جدید ایجاد می کند در حالی که هزینه ای هم متوجه این اشتغال زایی نیست چرا که زیر ساختهای طبیعی برای پذیرایی از گردشگران در استان وجود دارد و تنها باید بر تبلیغات و فعال نمودن واحدهای خدماتی گردشگری متمرکز شد.

به گفته این فعال اقتصادی وجود غذاهای لذیذ در لیست خوراکی های استان به همراه خشکبار و آجیل مشهور تبریز می تواند برای گردشگران جذاب بوده و آنان را دست به جیب کند. در حالی که بسیاری از اغذیه فروشیهای مشهور تبریز در حال تعطیلی بوده و صدها کارگر این اغذیه فروشیها نیز بیکار خواهند شد.

 

توجه به حقایق اشتغال در استان

معاون توسعه و برنامه‌ریزی سازمان مدیریت و برنامه‌ ریزی آذربایجان‌شرقی می گوید: برای حل معضل بیکاری در استان باید حقایق مربوط به ایجاد این پدیده در دهه های گذشته پذیرفته شده و برنامه ریزی در این حوزه انجام شود. ریشه بیکاری در استان در دهه های گذشته قابل جستجو است و پدیده ای بین نسلی شمرده می شود.

پرویز محمدزاده  ضمن اعتقاد از ارائه آمار اشتغال در گذشته و تعریف افراد شاغل بیان می کند: باید نوع تلقی از شغل تغییر کند و شغل شایسته را به عنوان آمار واقعی اشتغال در نظر گرفت. رضایت شغلی و کسب درآمد کافی از یک شغل به معنای رفع بیکاری است و هرگونه سیاستگذاری مناسب و اثربخش مستلزم بانک اطلاعاتی جامع است تا بتوانیم تصمیمات مناسبی را بگیریم و اجرایی شدن آن را رصد و پایش کنیم.

وی با بیان اینکه مداخله مستقیم دولت در ایجاد اشتغال باید به نحوی تعریف شده صورت گیرد ادامه می دهد: محور اصلی در بحث دخالت دولت، دخالت کمتر و یا بیشتر نیست، بلکه نوع دخالت‌ها که در جهت رفع کاستی‌های بازار است، بسیار تعیین‌کننده  بوده  وباید به صورتی برنامه ریزی شده این مداخله صورت گیرد. برخی مداخله ها موجب میشود تا اشتغالزایی دچار مشکل شود. از سوی دیگر توجه به مواردی  که شمال   فعالیت هایی برای خلق کالاها و خدماتی ارزشمند برای مصرف کننده و سود آور برای تولید کننده است ، ضروری به نظر می رسد و متاسفانه تا کنون به این مورد مهم اقتصادی چندان توجه نشده است.