بازار مسگران تبریز کم کم خالی از هنرمندانی میشود که مس را چون موم نرم می کردند.

<البیر مسگره بازاردی > ضرب المثلی معروف در آذربایجان که برای محلی پر از صدا و هیاهو به کار گرفته می شود و هروقت در مکانی سر و صدا زیاد باشد می گویند انگار بازار مسگران تبریزاست. در گذشته ای نه چندان دور پیدا کردن بازارمسگرها در طولانی ترین بازارمسقف جهان راحتر از پیدا کردن سایر سراها و دالان ها بود چرا که سر و صدای چکش مسگران و قلمهایی که هنرمندانه بر روی مس های نقش می بست ،‌مشتریان را از چند صد متر آنطرف تر به خود جلب می نمود.اما امروز پیدا کردن بازار مسگران در تبریز کار چندان ساده ای نیست.
به دنبال بازار قدیمی مسگران
چند تابلوی کوچک در انتهای دارایی اول و در جنب بازار میوه و تره بار قدیمی تبریز ازوجود بازار مسگران در همین حوالی خبر می دهد اما هرچه که به سمت دالان بازار مسگران حرکت کنیم کمتر خبری از این صنف دیده می شود ، شنیدن صدای چکش مسگران هم که یک نوستالوژی تقریبا محال است.
در ورودی اصلی بازار مسگران و سراشیبی ملایمی که وجود دارد هم خبری از این صنف نیست و بیشتر مغازه ها و حجره ها خشکبار و کیسه های نایلونی می فروشند. عده ای هم چای و قند می فروشند هرچه به داخل بازارچه می روم تقریبا مطمئن می شوم که آدرس را اشتباه آمده ام اما تک صدای چکشی که هر چند لحظه یکبار به گوش می رسد کمی امیدوارم می کند که به مسیر خود ادامه دهم. داخل بازارچه دیدن چند دیگ بزرگ و کوچک مسی و سینی های مسی سرخ رنگ نشان از رسیدن به قلب بازاری دارد که روزگاری محل تامین ظروف مسی بخشهای زیادی از کشور حتی کشورهای خارجی بود.اما امروز کل اجناس مسی که در این بازار وجود دارد را می توان در چند کامیون بارگیری کرد و کل بازار مسگران را خالی از این آثار هنری ارزشمند نمود.
اختلاط بین هنر و صنعت
یکی از معدود مسگران این بازار به خبرنگار همشهری می گوید:‌ این بازار یکی از قدیمی ترین بازارهای تبریز است و در گذشته به علت سر و صدای زیادی که از این بازار بلند می شد در خارج از محدوده اصلی بازار و در کنار مهرانه رود قرار داشت این بازار شانه به شانه میدان تره بار قرار داشت و چون معمولا بارفروشان قبل از آغاز ساعت کاری بازار ، به کار خود خاتمه میدادند بنابراین فعالیت مسگران برای آنان مشکلی نداشت اما در حال حاضر بازار مسگران خلوت تر از همیشه فعالیت می کند و تقریبا دیگر برای کسی صدای گوش خراش تولید نمی کند.
حجت سبحانی تاکید می کند: اختلاط بین هنر و صنعت موجب شد تا فعالیت مسگران و کارهنری که انان انجام می دهند به حاشیه رانده شود و مسگرانی که در مدت یک هفته یک دیگ تولید می کردند با صنعتگران و ماشین هایی روبرو شدند که در یک روز چندین دیگ و سینی تولید می کردند و در ظاهر نیز تفاوتی میان کارهای دستی و صنعتی وجود ندارد و حتی در برخی مواقع کارهای صنعتس مقاوم تر از کارهای دستی به ویژه در ابعاد بزرگتر هستند.
وی بیان می کند: با ورود ماشین آلات و تولید انبوه هزینه های تولید هم پائین آمد و دیگر هنرمندانی که یک هفته برای ساخت یک ظرف مسی وقت می گذاشتند نمی توانستند با ماشین های جدید رقابت کنند و با دستمزد کمی که می گیرند ادامه کار دهند.
این هنرمند تبریزی عنوان می کند: مسگران بسیاری در این بازار فعالیت می کردند و بیش از ۲۵۰ حجره مسگری در این بازار فعال بودند سر و صدایی که از این بازار به گوش می رسید چندان زیاد بود که عملا امکان شنیدن صدای دیگران وجود نداشت ولی هنگام اذان ظهر این صداها می خوابید و دو مسجدی که در دو سوی این بازار قرار دارند میزبان بازاریان از جمله مسگران بود.
تغییر چهره مسگران تبریزی
کارشناس صنایع دستی می گوید:‌بر خلاف تصور عموم مردم و شهروندانی که از بازار مسگران تبریز بازدید می کنند و از دیدن حجره های تغییر شغل یافته دلسرد می شوند باید اعلام کنیم که تعداد مسگران و تولیدات آنها نه تنها کاهش نداشته بلکه رشد زیادی هم پیدا کرده است.
هاشم موسوی تاکید می کند:‌مس گران تبریزی در چند سال اخیر و با هوشمندی و درک شرایط بازار به جای تغییر شغل تغییر ماهیت صنفی داده اند و به جای ساخت ظروف بزرگ و سنگین به ساخت آثارهنرهای دستی با استفاده از ظروف مسی روی آورده اند.
وی در پاسخ به این سوال که چرا مسگران جدید در همان محل قدیمی و بازارچه مشهور مسگران فعال نیستند می گوید: مشتریان سنتی بازار مسگران که معمولا از حاشیه شهرها و روستاها و شهرهای اطراف به تبریز می آیند و برای خرید مس به این بازار می آیند به دنبال دیگ ها و سینی های بزرگ مسی هستند که همچنان در این مناطق پذیرفتنی است و دیگر ظروف هنری کوچک مشتری دراین بازار ندارد.

وی تاکید می کند:‌ در حال حاضر چندین بازار مس در گوشه و کنار تبریز فعالیت می کنند و بیش از هزار و ۱۰۰ نفر در این صنف مشغول به کار هستند ضمن اینکه شغلهای غیر مستقیم به این صنف هم رقمی چند برابری را شامل می شود.
وی عنوان می کند:‌ ساخت ظروفی مانند استکان ، نعلبکی و سینی های کوچک مسی که بیشتر برای دکور منازل کاربرد دارد درمناطقی از بازار ،‌یکه دکان و مارالان و طالقانی صورت می گیرد و بر خلاف تصور چندان گران قیمت نیستند در حالی که کاری که روی این ظروف و ورقهای مسی انجام می شود قابل مقایسه با کارماشین نیست.
این کارشناس صنایع دستی همچنین از نبود بازارچه های محلی برای فروش آثار هنری مسگرانتقاد کرده و بیان می کند:‌مشتری چندانی از میان مسگران برای تشکیل بازارچه های مرتبط وجود ندارد و بازاریان نیز چندان به این کار راغب نیستند مانند اینکه برخی از بازاریان به تعطیلی مغازه های خود و تغییر کاربری اقدام کرده اند و اکنون برای بازگشت به صنف تخصصی خود با مشکل مواجه هستند.